Vroeger geloofde ik dat er na de dood iets moest zijn — een ziel, een bewustzijn dat voortbestaat, een vorm van voortzetting. Maar toen mijn moeder steeds verder wegzakte in haar dementie, begon dat geloof te wankelen. Ik zag hoe haar herinneringen één voor één verdwenen, hoe haar persoonlijkheid vervaagde, hoe haar blik leeg werd. Alles wat haar zij maakte — haar humor, haar warmte, haar manier van kijken — verdween stukje bij beetje.

Het was alsof haar geest stukje bij beetje oploste, tot er alleen nog een lichaam overbleef dat leefde, maar waarin zij zelf al niet meer leek te bestaan. En toen dacht ik: als de geest zo volledig kan verdwijnen terwijl het lichaam nog leeft, wat blijft er dan over als het lichaam zelf sterft?

De ervaring met haar dementie liet me voelen dat bewustzijn niet iets is dat losstaat van de hersenen, maar er juist helemaal mee verweven is. En als dat zo is, dan eindigt het bewustzijn ook als de hersenen stoppen.

Dat inzicht was pijnlijk, maar ook eerlijk. Misschien is er geen “ergens anders”. Misschien is dit leven alles wat we hebben — en juist daarom is het zo kostbaar.